Eergerelateerd geweld en huwelijksdwang
In sommige families is de familie-eer erg belangrijk. Als zo’n familie vindt dat een familielid de eer heeft geschonden, kan het gebeuren dat die familie overgaat tot eer-gerelateerd geweld. Er bestaan verschillende vormen van eer-gerelateerd geweld. Denk bijvoorbeeld aan angst aanjagen of een gedwongen huwelijk. Ook het afpakken van kinderen komt voor. Zelfs het dwingen tot zelfmoord of moord voor (eerwraak) komt voor. Soms dwingt de familie een pleger van eer-gerelateerd geweld hiertoe.
Vormen van eerschending en eer-gerelateerd geweld
Er bestaan veel verschillende vormen van eer-gerelateerd geweld, variërend van vrijheidsbeperking tot zelfs moord. Ook de mogelijke aanleidingen voor dit geweld zijn divers.
Schending van de eer
Verschillende situaties of gedragingen kunnen worden gezien als schending van de eer. Je vindt hier een aantal voorbeelden:
- te laat thuis komen en/of buiten het toezicht van familie zijn
- verzet tegen een opgedrongen of gedwongen huwelijk
- weglopen van huis
- verkering hebben met iemand die de familie geen juiste partner vindt
- seks voor het huwelijk
- een homoseksuele relatie
- aanranding of verkrachting
- echtscheiding, overspel of relatie/seks met een getrouwde vrouw
Vormen van eer-gerelateerd geweld
Je kunt te maken krijgen met eergerelateerd geweld als je familie wil voorkomen dat je de eer schendt of omdat je familie vindt dat ze geschonden eer moeten zuiveren. Het geweld kan op allerlei manieren plaatsvinden. Voorbeelden zijn:
- sociale controle/vrijheidsbeperkingen
- psychische mishandeling/angstig maken en dreigen met sancties
- fysieke mishandeling/verminking
- eermoord / trotsmoord / (gedwongen) zelfmoord
- huwelijksdwang
- achterlating/terugsturen naar land van herkomst
- huwelijkse gevangenschap
- gedwongen abortus of afstand van een kind
- verstoting
- genezingsrituelen en bezweringen.
Huwelijksdwang: een vorm van eergerelateerd geweld
Huwelijksdwang betekent dat je wordt gedwongen tot een huwelijk dat je niet wilt. Dat is in strijd met de rechten van de mens. Soms kan het leiden tot gedwongen achterlating of eermoord, als je je blijvend verzet tegen zo’n huwelijk. Gedwongen achterlating kan ook voorkomen zonder huwelijksdwang. Dan mag je, na bijvoorbeeld een vakantie, niet meer terug naar Nederland.
Eer-gerelateerd geweld herkennen
Signalen die kunnen duiden op eer-gerelateerd geweld:
- angst
- verandering in gedrag
- schuld en schaamte gevoel
- afstoten van het netwerk
- grote controle vanuit thuis
- grensoverschrijdend gedrag
- plotseling dragen van traditionele kleding
Dit kun je doen
Snel en zorgvuldig ingrijpen is nodig omdat het vaak ernstige, levensbedreigende zaken zijn. Om slachtoffers op tijd te helpen en bescherming te bieden moet iemand de eerste stap zetten. Ben jij dat?
Bedenk met wie je je zorgen kunt delen
Heb je te maken met (dreigend) eer-gerelateerd geweld? Blijf er niet mee rondlopen.
Als het over jou gaat
Bij eer-gerelateerd geweld kan het heel moeilijk zijn iemand in vertrouwen te nemen, omdat je wilt dat zo min mogelijk mensen ervan weten. Weet dat je altijd anoniem advies kunt vragen bij Veilig Thuis. Als je jonger bent dan 18 jaar, kun je ook praten met iemand op jouw school of bellen met de kindertelefoon.
Vaak zijn er meer mensen bereid je te helpen dan je zelf denkt. Je kunt je hart luchten bij deze persoon en je kunt ook vragen of hij of zij met je mee gaat naar bijvoorbeeld de huisarts. Je kunt ook zelf hulp zoeken. Tips vind je bij Hulp zoeken en verder lezen.
Als je je zorgen maakt over iemand anders
Als je je zorgen maakt om iemand anders, wees dan erg voorzichtig met wie je erover praat. Bij eer-gerelateerd geweld gelden drie belangrijke hoofdregels:
- Niet pionieren! Schakel deskundigen in bij twijfel. Veilig Thuis heeft expertise in huis om signalen te duiden en te adviseren over vervolgstappen.
- Dreigt er acuut gevaar? Schakel dan altijd met een specialist bij de politie of overleg met Veilig Thuis.
- Houd de informatie in zeer kleine kring; openbaarheid verhoogt de kans op eer-gerelateerd geweld. Schakel zeer zeker geen familie in! Geef of vraag geen informatie aan familie en schakel geen familielid in om te tolken. Zorg dat je altijd in contact blijft met het slachtoffer en bespreek hoe zij of haar veiligheid het beste gewaarborgd is.
Praat met de persoon om wie het gaat
Praten met persoon over wie jij je zorgen maakt is een grote stap. Je weet meestal niet precies wat er aan de hand is. En je wilt de ander niet kwetsen. Daarnaast kan een slachtoffer zich misschien schamen en dit verborgen willen houden. Het kan ook voorkomen dat zorgen niet terecht zijn. Toch is het goed om daar achter te komen. Als er wel sprake is van geweld, kun je samen bespreken hoe je hier iets aan kunt doen.
Als professional volg je de Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling.
Betrek ouders niet
Normaal gesproken is openheid richting ouders (bij minderjarigen) de grondhouding; bij eer-gerelateerd geweld kan dit echter voor meer risico’s zorgen.
Neem contact op met Veilig Thuis
Als je belt met Veilig Thuis krijg je een medewerker aan de telefoon die naar je verhaal luistert. Je kunt je zorgen delen en vragen stellen. De medewerker zet samen met jou alles op een rij, beantwoordt je vragen en geeft advies. Samen bedenken jullie wat er het beste kan gebeuren.
Als je belt voor advies hoef je niet te vertellen om wie het gaat. Ook kun je anoniem je verhaal doen en om advies vragen.
Soms is de situatie zo ernstig dat je een melding wilt of moet doen. Ook dan bespreek je je zorgen met de medewerker van Veilig Thuis. Veilig Thuis bekijkt met degene(n) om wie het gaat, wat er aan de hand is en wat er eventueel nodig is om het veilig te maken.
Bij eer-gerelateerd geweld hanteert Veilig Thuis een zorgvuldige, stapsgewijze aanpak, waarbij de veiligheid van de betrokkenen altijd voorop staat.
Twijfel je? Bel dan, eventueel anoniem, voor advies. Want anders gebeurt er niets!
Directe nood? Neem contact op met de politie
Bel in geval van directe nood altijd 112. De politie heeft experts op het gebied van eer-gerelateerd geweld.
