Ouderenmishandeling

Financieel misbruik is het ongepast/ongeoorloofd gebruik van de bezittingen (geld en goederen) van een oudere. De plegers zijn vaak familieleden, mantelzorgers, professionals of vrijwilligers, ‘nieuwe’ vrienden uit de directe omgeving van de oudere.

Alleenwonende ouderen zijn vaak extra kwetsbaar. Allerlei fysieke en mentale beperkingen kunnen een reden zijn waarom ouderen hun financiële belangen door iemand anders laten behartigen.

Er zijn verschillende vormen van financieel misbruik zoals:

• wegnemen van geld, sieraden en goederen;
• tegen de eigen wil in verkopen van eigendommen;
• misbruik maken van machtigingen en pinpas;
• aankopen op naam van slachtoffer;
• gedwongen testamentwijziging of wilsbeschikking of hypotheekopname;
• financieel kort houden en misbruik van rekeningen.

Denk ook aan de ‘onschuldige’ vorm: zoon of dochter doet boodschappen voor de ouders en neemt zonder toestemming of medeweten ook gelijk wat boodschapjes voor zichzelf mee, betaald met de pinpas van de ouder.

Steeds meer mensen verlenen mantelzorg. Een mantelzorger zorgt langdurig en onbetaald voor iemand die hulp nodig heeft. Bijvoorbeeld voor een oudere die chronisch ziek of gehandicapt is of die om een andere reden niet meer voor zichzelf kan zorgen. Een mantelzorger geeft die zorg, omdat die een persoonlijke band heeft met de oudere.
Mantelzorg kan zwaar zijn. De last kan zo zwaar worden, dat een mantelzorger niet meer goed voor de oudere zorgt. We spreken dan van ontspoorde mantelzorg. Bij ontspoorde mantelzorg overschrijdt de mantelzorger de grens van verantwoorde zorg. Dit gebeurt geleidelijk en meestal niet met opzet. Om de situatie te verbeteren is het belangrijk de signalen te herkennen en hulp te vragen en /of hulp accepteren.

Als je te maken hebt met mishandeling of misbruik, is het belangrijk dat dat stopt. Misschien wil je zelf wat doen, maar weet je niet wat. Of misschien durf je het niet, omdat je afhankelijk bent van degene die jou niet goed behandelt. Ook kan het zijn dat je je schaamt, niet goed weet wat er precies gebeurt of dat je het vergoelijkt. Misschien ben je bang het contact met je familie te verliezen of naar een verzorgingstehuis te moeten. Uiteindelijk wil je maar één ding: dat je situatie weer fijn en veilig wordt. En dat kan alleen als je er over praat.

Als mantelzorger kan de zorg voor een oudere je zwaar vallen. De last kan zo zwaar worden dat je, uit onmacht of door overbelasting, niet meer goed voor de oudere kunt zorgen. Als mantelzorger ben jij ook een slachtoffer van de situatie.

Heb je te maken met ouderenmishandeling? Blijf er niet mee rondlopen.

Als je zelf als oudere geweld of misbruik ervaart

Praten met iemand in jouw omgeving is een belangrijke eerste stap. Vaak zijn er meer mensen bereid je te helpen dan je zelf denkt. De huisarts, een goede vriend, een familielid of een buurman of -vrouw die je vertrouwt. Wat jij het prettigst vindt. Als je eenmaal die eerste stap hebt gezet, zul je merken dat het best goed voelt om je hart te luchten. Behalve jouw verhaal vertellen aan deze persoon, kun je ook vragen of hij of zij met je meegaat naar een hulpinstantie. Op de website van jouw gemeente vind je meer informatie over hulpverleners in jouw buurt.

Als je je zorgen maakt om een oudere

Als je je zorgen maakt om een oudere, probeer het dan bespreekbaar te maken met de oudere in kwestie en check of je zorgen kloppen. Of praat erover met iemand anders die je vertrouwt. Ook als je denkt dat de oudere ineens minder geld heeft of bezittingen kwijtraakt. Vaak ben je niet de enige die iets heeft gemerkt. Iemand anders kijkt misschien op een heel andere manier naar jouw verhaal. Samen kun je bespreken wat je hierna het beste kunt doen. En als je een professional bent, volg je de Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling.

Praten met personen over wie jij je zorgen maakt, is een grote stap. Je weet meestal niet precies wat er aan de hand is. En je wilt de ander niet kwetsen. Daarnaast kan een slachtoffer of pleger van ouderenmishandeling zich misschien schamen en dit verborgen willen houden. Het kan ook voorkomen dat zorgen niet kloppen. Toch is het goed om daar achter te komen. Als er wel sprake is van geweld, kun je samen bespreken hoe je hier iets aan kunt doen.

Als je belt met Veilig Thuis krijg je een medewerker aan de telefoon die naar je verhaal luistert. Je kunt je zorgen delen en vragen stellen. De medewerker zet samen met jou alles op een rij, beantwoordt je vragen en geeft advies. Samen bedenken jullie wat er het beste kan gebeuren.
Als je belt voor advies hoef je niet te vertellen om wie het gaat. Ook kun je anoniem je verhaal doen en om advies vragen.

Soms is de situatie zo ernstig dat je een melding wilt of moet doen. Ook dan bespreek je je zorgen met de medewerker van Veilig Thuis. Veilig Thuis bekijkt met degene(n) om wie het gaat, wat er aan de hand is en wat er eventueel nodig is om het veilig te maken.

Twijfel je? Bel dan, eventueel anoniem, voor advies. Want ouderenmishandeling stopt niet vanzelf.

Bel in geval van nood altijd direct 112.