Ouderenmishandeling

Financieel misbruik is het ongepast/ongeoorloofd gebruik van de bezittingen (geld en goederen) van een oudere. De plegers zijn vaak familieleden, mantelzorgers, professionals of vrijwilligers, ‘nieuwe’ vrienden uit de directe omgeving van de oudere.

Alleenwonende ouderen zijn vaak extra kwetsbaar. Allerlei fysieke en mentale beperkingen kunnen een reden zijn waarom ouderen hun financiële belangen door iemand anders laten behartigen.

Er zijn verschillende vormen van financieel misbruik zoals:

• wegnemen van geld, sieraden en goederen;
• tegen de eigen wil in verkopen van eigendommen;
• misbruik maken van machtigingen en pinpas;
• aankopen op naam van slachtoffer;
• gedwongen testamentwijziging of wilsbeschikking of hypotheekopname;
• financieel kort houden en misbruik van rekeningen.

Denk ook aan de ‘onschuldige’ vorm: zoon of dochter doet boodschappen voor de ouders en neemt zonder toestemming of medeweten ook gelijk wat boodschapjes voor zichzelf mee, betaald met de pinpas van de ouder.

Een mantelzorger is iemand die langdurig en onbetaald zorgt voor een oudere die hulp nodig heeft. Bijvoorbeeld een oudere die chronisch ziek is of gehandicapt, of niet meer voor zichzelf kan zorgen. De mantelzorger is geen beroepsmatige zorgverlener, maar geeft de zorg omdat hij een persoonlijke band heeft met de oudere.

Er is sprake van ontspoorde mantelzorg als een mantelzorger door overbelasting, onwetendheid, onkunde of onmacht onbedoeld over de grenzen van de verzorgde heen gaat, inadequate zorg levert, verwaarloost of op een andere manier schade toebrengt. Goede zorg slaat sluipenderwijs om in verwaarlozing, verkeerde behandeling of zelfs mishandeling.

De last kan zo zwaar worden, dat de mantelzorger niet meer goed voor de oudere zorgt. We spreken dan van ontspoorde mantelzorg. Bij ontspoorde mantelzorg overschrijdt de mantelzorger de grens van verantwoorde zorg. Dit gebeurt geleidelijk en meestal niet met opzet. Om de situatie te verbeteren is er hulp nodig.

Je praat er liever niet over uit angst voor de gevolgen. Of je schaamt je en vergoelijkt het gedrag. Zeker als je afhankelijk bent van degene die jou niet goed behandelt. Misschien verlies je het contact met je familie of moet je naar een verzorgingstehuis. Of misschien ben je al te kwetsbaar om zelf nog te merken wat jou overkomt.

Als mantelzorger kan de zorg voor een oudere je zwaar vallen. De last kan zo zwaar worden dat je, uit onmacht of door overbelasting, niet meer goed voor de oudere kunt zorgen. Als mantelzorger ben jij ook een slachtoffer van de situatie.

Heb je te maken met ouderenmishandeling? Blijf er niet mee rondlopen.

Dit kun je doen als je je zorgen maakt over je eigen situatie

Praten met iemand in jouw omgeving is een belangrijke eerste stap. Vaak zijn er meer mensen bereid je te helpen dan je zelf denkt. De huisarts, een goede vriend, een familielid of een buurman of -vrouw die je vertrouwt. Wat jij het prettigst vindt. Als je eenmaal die eerste stap hebt gezet, zul je merken dat het best goed voelt om je hart te luchten. Behalve jouw verhaal vertellen aan deze persoon, kun je ook vragen of hij of zij met je meegaat naar een hulpinstantie. Op de website van jouw gemeente vind je meer informatie over hulpverleners in jouw buurt.

Dit kun je doen als je je zorgen maakt over iemand anders.

Als je je zorgen maakt om een oudere, probeer het dan bespreekbaar te maken met de oudere in kwestie en check of je zorgen kloppen. Of praat erover met iemand anders die je vertrouwt. Ook als je denkt dat de oudere ineens minder geld heeft of bezittingen kwijtraakt. Vaak ben je niet de enige die iets heeft gemerkt. Iemand anders kijkt misschien op een heel andere manier naar jouw verhaal. Samen kun je bespreken wat je hierna het beste kunt doen. En als je een professional bent, volg je de Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling.

Praten met personen over wie jij je zorgen maakt, is een grote stap. Je weet meestal niet precies wat er aan de hand is. En je wilt de ander niet kwetsen. Daarnaast kan een slachtoffer of pleger van ouderenmishandeling zich misschien schamen en dit verborgen willen houden. Het kan ook voorkomen dat zorgen niet kloppen. Toch is het goed om daar achter te komen. Als er wel sprake is van geweld, kun je samen bespreken hoe je hier iets aan kunt doen.

Veilig Thuis is er voor iedereen die direct of indirect te maken heeft met huiselijk geweld en kindermishandeling. Bij Veilig Thuis kunnen slachtoffers, plegers, omstanders en professionals terecht voor deskundige hulp en advies bij (vermoedens van) ouderenmishandeling. Veilig Thuis werkt nauw samen met andere professionals die bij de oudere betrokken zijn, waardoor ouderenmishandeling gestopt kan worden. Je kunt bellen voor advies en ondersteuning. Voor jezelf of voor een ander. Je krijgt een medewerker aan de lijn die goed naar je verhaal luistert. Deze medewerker beantwoordt vragen en geeft advies. Als je wilt of als dat nodig is, kun je anoniem blijven. Soms is het snel duidelijk welke problemen er zijn en welke hulp nodig is. In dat geval gaat Veilig Thuis deze hulp organiseren. Soms is er niet duidelijk wat er aan de hand is, dus soms moet dat eerst uitgezocht worden. Dat doet Veilig Thuis zo veel mogelijk samen met de mensen om wie het gaat. Maar lukt dat niet, dan kan Veilig Thuis ook onderzoek doen zonder dat de betrokkenen het daarmee eens zijn, als dat voor de veiligheid van kinderen of volwassenen nodig is. Twijfel je? Bel dan, eventueel anoniem, voor advies. Want ouderenmishandeling stopt niet vanzelf.

Bel in geval van nood altijd direct 112.